vrijdag 13 januari 2012

Feestdagen in Tokyo 2: Oud & Nieuw

Vorige keer heb ik geschreven over hoe ik het kerstfeest (half) beleefd heb in Tokyo. Ditmaal een (wederom lang…) verslag over een vuurwerkloos Oud & Nieuw in de Japanse hoofdstad!

De voorbereidingen voor Oud & Nieuw begonnen op 30 december, toen ik met mijn vriendin Mami en haar moeder (afkomstig uit Kagoshima, het verre zuiden van Japan, en voor de gelegenheid omgedoopt tot Mamimamma) inkopen zou gaan doen. Voordat we dat echter gingen doen, gingen we eerst lunchen in Tsukiji, dé plek van de grote beroemde vismarkt van Tokyo. Nu gingen wij niet in de vroege ochtend om de vismarkt zelf te zien, maar gewoon in de middag om de meest verse sushi te eten, en wel staand! Oftewel, je komt binnen en staand aan een soort van bar laat je aan de chefs weten welke vis je wilt eten. Volgens jouw bestelling maakt die chef dan ter plekke je sushi. Verser kan het niet. En lekker! Voor alle mensen die van (rauwe) vis houden, is dat echt het walhalla. Voor Mami en Mamimamma natuurlijk leuk om mij de visnamen te leren, maar als je de Nederlandse of Engelse equivalenten niet weet, blijft dat toch eventjes lastig.


Na de lunch zijn we over de markt gelopen, waar het zwart zag van de mensen die druk inkopen aan het doen waren voor oudejaarsavond en nieuwjaarsdag. Ook Mami en Mamimamma keken nadrukkelijk rond, maar het echte inkopen deden we pas in Ueno (noorden van Tokyo), en dan op Ameyoko, dé marktstraat voor de ‘oudejaarsgerechten’ die Mami en haar moeder zouden gaan maken. Elk jaar rond deze tijd wordt Ameyoko door meer dan vijftigduizend mensen bezocht en het was dan ook een waar gekkenhuis! We bewogen stapvoets voort, terwijl kooplui al schreeuwend hun waar aanprezen en menigeen overal stopte om te kopen óf om te eten. Wat een drukte. Ook de supermarkt, de laatste stop van de dag, was veel drukker dan normaal en leek veel op onze Nederlandse supermarkten zo vlak voor kerst. Wat apart om dat mee te maken!


Aan het einde van de lange d
ag – we waren allemaal doodmoe – werd ik uitgenodigd om oudejaarsavond met Mami en haar moeder te vieren, en natuurlijk kon ik daar alleen maar ja op zeggen. De perfecte manier om het Japanse Oud & Nieuw mee te maken, dacht ik zo!Op oudejaarsavond ging ik dan ook naar Mami’s appartementje, op vijf minuten loopafstand van het DK House, met bubbeltjeswijn, ijs en een schaal zelfgebakken appelflappen in de hand. Ik was blij dat ik iets had meegenomen om bij te dragen aan de avond, want bij aankomst stonden er, zoals verwacht, twee tafels vol Japanse gerechten te wachten. En lekker! We aten, dronken, kletsten, keken foto’s, en keken dé oudejaarsmuziekshow waarin alle grote Japanse artiesten hun opwachting maken.

Een halfuur voor tijd schakelden we over naar een klassiek concert, en zo’n kwartiertje vóór het einde van 2011 zette de dirigent ‘Bolero’ van Ravel in (ken je het niet, klik dan hier voor een uitvoering van André Rieu). Terwijl het orkest het stuk opbouwde richting de climax, kwam twaalf uur middernacht ook steeds dichterbij. Een paar minuten voor tijd zweefde er een gouden klok door het beeld, en het stuk werd verder en verder opgebouwd. In de laatste twee minuten hadden we de grootste lol om te bedenken wat een druk er op de dirigent stond dat hij de climax van het klassieks stuk moest bereiken vóór twaalf uur. Maar het lukte! En wij konden met een plop van de bubbeltjeswijn (die overigens heerlijk was) het nieuwe jaar verwelkomen. Het vuurwerk was uiteraard de grote afwezige (eveneens de oliebollen), maar eigenlijk viel het me binnen in dat gezellige Japanse appartementje, met die twee lieve mensen, niet eens zo op. En daarmee was 2012 ingeluid!

Op 1 januari 2012 mocht ik opnieuw op pad met Mami en haar moeder en bezochten we, geheel volgens Japanse traditie, een schrijn om de goden te groeten en om bescherming te vragen voor het nieuwe jaar. Wij kozen de Tōgo-schrijn in Harajuku, één van Mami’s favoriete schrijnen in Tokyo. Terwijl we in de rij wachtten op onze beurt om te ‘bidden’, legde Mami uit hoe het officieel hoorde: twee keer buigen, twee keer klappen, nogmaals buigen, en daarna je gebed uitbrengen. Grappig genoeg hoorde ik meer mensen overleggen hoe vaak je nu moet buigen en klappen.

Nadat we dat hadden gedaan, kochten we een omamori¸ een Japans ‘amulet’ voor goed geluk op een goede gezondheid. Die van mij beschermt mijn dromen. Ook trokken we een omikuji, een ‘gelukslot’ dat voorspelling doet over bijvoorbeeld je werk en je liefdesleven, en daarbij aangeeft in welke mate je ‘gezegend’ zult zijn (of niet). Ik trok “gemiddeld geluk”, wat volgens mijn vriendin beter is om te hebben dan “groot geluk”, want gemiddeld geluk kan nog beter worden en groot geluk niet. Als je “ongeluk” trekt (die zijn er ook in allerlei gradaties) dan moet je die aan een daarvoor bestemd rek binden, waarmee het dan daar zou blijven.


Tot slot bracht Mami haar omamori van vorig jaar naar een standje waar de oude omamori ingezameld worden om uiteindelijk ritueel verbrand te worden. En hiermee was het nieuwjaarsdagritueel afgerond! Om meteen het nieuwe jaar maar goed te beginnen zijn we in de bekende Takeshita-dōri een overheerlijke crêpe met aardbeien en slagroom gaan eten…

Voor mij was het traditionele vieren van nieuwjaar echter nog niet afgelopen, want de volgende dag werd ik gebeld door mijn vriendin Lianne die momenteel in Kyoto studeert. Ze was in Yokohama (vlakbij Tokyo) en of ik bij haar voormalige gastgezin osechi wilde komen eten.
Osechi
bestaat uit traditionele Japanse nieuwjaarsgerechten, en deze traditie stamt uit de Heian-periode (794-1185). Elk gerecht dat onderdeel is van osechi symboliseert een speciale betekenis voor het vieren van het nieuwe jaar.
Zo zijn er kuromame, zwarte sojabonen; mame symboliseert ‘gezondheid’ en daarmee de wens voor goede gezondheid in het nieuwe jaar. Kamaboko is een geroosterd viscakeje, vaak in rode (roze) en witte plakjes. Deze kleuren doen herinneren aan de rijzende zon van Japan en hebben een feestelijke betekenis. Dan nog kazunoko, kuit van een haring; kazu betekent “aantal, nummer” en ko betekent “kind”, waarmee dit gerecht de wens om veel kinderen te krijgen in het nieuwe jaar symboliseert. Tazukuri, gedroogde sardientjes gekookt in sojasaus, betekent letterlijk “rijstveldenmaker”, want vroeger werden deze vissen gebruikt om de rijstvelden te bemesten. Nu symboliseert het dan een overvloedige oogst. Tot slot zōni, een soep van mochi (platgeslagen rijst) in heldere miso bouillon.


In Yokohama ontmoette ik Lianne voor het eerst in meer dan zes maanden en het was een geweldig weerzien! Na even geshopt te hebben in het grote winkelcentrum zijn we met de trein op weg gegaan naar het huis van Yūko-san, de obaachan (“oma, oude vrouw”) die Lianne een paar jaar terug onder haar hoede had genomen.
Aanvankelijk zou alleen Yūko-san er zijn, maar bij aankomst bleek dat haar dochter, diens gezin (inclusief zoontje!) en broer er ook waren. Dus dat was even wennen, vooral omdat dat voor het eerst een samenkomen was met een Japanse familie (Mami en haar moeder daargelaten). Maar het liep op rolletjes en het eten was ontzettend lekker. Yūko-san hield alles et een scherp oog in de gaten om ervoor te zorgen dat ik van alles iets gegeten had en ze moedigde me vooral aan te blijven eten (en drinken; voor het eerst weer bier op sinds maanden en het paste perfect bij het eten). Haar dochter zei dan ook: “In dit huishouden kom je aan hoor!” Hele gesprekken gevoerd met iedereen en vertederd gelachen om zoontje Akira.


Pas rond een uur of tien in de avond nam ik afscheid en liep Lianne met mij mee naar het station, vanaf waar ik weer terugreisde naar Fujimidai met nog een voorraad mochi op zak. Dit samenkomen was het slotakkoord van een voor mij heel bijzonder Oud & Nieuw, dat ik op geen mooiere manier had kunnen vieren. Ik ben Mami en haar moeder, en Lianne en haar voormalige gastgezin dan ook heel dankbaar dat zij mij heel Japanse feestdagen bezorgd hebben!

zondag 8 januari 2012

Feestdagen in Tokyo 1: Kerstmis

Allereerst, allemaal de beste wensen voor 2012! Hopelijk heeft iedereen fijne feestdagen gehad, veel gegeten, goede voornemens gemaakt, en zitten alle vingers er nog aan.
Tot dit jaar heb ik eigenlijk altijd de decemberfeestdagen in Nederland meegemaakt (waarvan ik me bewust was, althans) en dit studiejaar in Tokyo zou ik het voor het eerst meemaken in Japanse sferen. Bij deze een verslag (en het belooft lang te worden!)


Nu is voor mij Kerstmis een van de belangrijkste feestdagen van het gehele jaar, en dat komt voornamelijk door de gezelligheid en de gehele sfeer die de Kerst met zich meebrengt. Zoals ik al in mijn vorige blog schreef, was dat gevoel grotendeels afwezig in Tokyo – behalve dan de illuminaton en hier en daar een verdwaalde kerstboom.

Toch zouden we kerst gaan vieren, en wel op kerstavond, in het DK House hier in Fujimidai. Nu gingen Glynis en ik eerst op pad om nog wat kerstinkopen te doen, een overheerlijke donut te gaan eten bij Krispy Kreme, waar ik eveneens een zeer aparte kerstspecial koffie bestelde: white mocca creme brulee… (overigens was de smaak van crème brulee ver te zoeken).

Met de Christmas Station van Skyradio op de achtergrond verzamelden alle aanwezigen zich in de shokudō (de “eetzaal”/ “keuken”), waar een enorme hoeveelheid eten uitgestald was op de tafels. Ook alcohol vloeide rijkelijk en ik beperkte me, zoals altijd, tot umeshu, een overheerlijke zoete alcohol van een Japanse abrikoos/pruim waarnaar ik in Nederland hard op zoek moet gaan. Onze Spaanse inwoner had voor de gelegenheid weer een emmer (letterlijk!) sangria gemaakt, en aangezien dat wegdrinkt als ranja goten we allemaal lekker door, terwijl we ons ook vooral tegoed deden aan de overvloed aan eten.

De manager had heel actief deze avond georganiseerd en deed ontzettend zijn best om het ons allemaal naar de zin te maken. Zo was er een bingo, maar wel op de Japanse manier. We kregen allemaal een velletje met cirkeltjes waarop je zelf nummers moest schrijven, en wanneer dat nummer getrokken werd, moest je dat nummer eruit drukken. Nu dachten Glynis en ik, lekker Nederlands, dat je alle nummers eruit gedrukt moest hebben om bingo te krijgen. Dat bleek dus fout! Het ging erom of je een rij kon krijgen, oftewel verticaal, oftewel horizontaal, oftewel diagonaal. En als je één nummer verwijderd was van een hele rij, dan moest je dat ook melden. Vreemde versie! Maar wel lachen. Ik won helaas niet, maar echt geconcentreerd deden we tegen die tijd allemaal ook niet meer mee.

Later op die avond voegde mijn Japanse vriendin Mami zich ook nog bij ons en ze was precies op tijd voor het grote spektakel van de avond: de stoelendans! Ja, inderdaad, de stoelendans! Zo snel als ik kon, benoemde ik mezelf tot fotografe/cameravrouw van dit grote gebeuren, want de stoelendans op kerstavond, daar begin ik niet aan. Op andere avonden ook niet, trouwens. De manager had zich voor de gelegenheid gekleed in een kerstmannenpak met daaronder, jawel, roze, ik herhaal, roze Crocs. Tot afgrijzen van de buitenlanders. Maar een lol! Die man was zo hyperactief en enthousiast, dat de stoelendans een groot succes werd. Mami en ik keken vanaf een veilige afstand toe met een camera en een beker sangria in de hand.

Met Shinji en Mami

Uiteindelijk ging het feest door tot een uur of drie, al druppelde de gezamenlijke ruimte vanaf één uur langzaamaan leeg. Na Mami naar huis gebracht te hebben dacht ik te gaan slapen, maar zat ik uiteindelijk om half vijf ’s ochtends nog te Skypen met Nederland. Van de manager hadden we overigens ook een kerstcadeautje gekregen, en wel een zak chips! Alleen in Japan, zullen we maar zeggen. Maar het was in elk geval een topavond!

Waar in Nederland zo ongeveer alles gesloten is met kerst, is alles in Japan gewoon open. Eerste kerstdag was de sportschool dan ook gewoon toegankelijk en aangezien ik niets speciaals/beters te doen had besloot ik gewoon te gaan (en eveneens even wat calorieën eraf te branden…). Net daarvoor had ik overigens een overheerlijke kerstbrunch genuttigd met Rachel en Glynis, namelijk verwarmde pistoletjes met roomkaas en zalm, en daarbij French Toast. Wat een luxe op 25 december!

De trainer die de twee lessen geeft die ik op zondag altijd doe (martial arts, oftewel vechtsport, en group power, waar je op muziek met gewichten een programma afwerkt) deed voor de kerstgelegenheid de warming-up op een remix van allerlei kerstnummers. Hoewel ik de avond ervoor veel had gedronken en weinig had geslapen was het erg lekker om te sporten, maar toen we overgingen op de normale oefeningen en de normale muziek was het kerstgevoel dan ook ver te zoeken.

Tweede Kerstdag was tevens de meest bizarre Tweede Kerstdag ooit… We gingen namelijk weer op pad en alles, maar dan ook álles was weg! Nergens meer versiering, nergens een kerstboom, geen kerstkoekjes en dergelijke meer te bespeuren bij de bakkers… Er was zelfs geen uitverkoop van alle overige kerstspullen. Het was zo vreemd en onwerkelijk! Alle winkels waren ook normaal open en iedereen was weer doodnormaal aan het werk. Echt een vreemde gewaarwording. Tweede Kerstdag bestaat niet, maar dan ook echt niet, in Japan.

Ik heb geen idee meer wat ik die dag gedaan heb, maar in de avond zijn Glynis en ik wezen eten met Jin, één van de Japanners uit het DK House, die die avond terug zou verhuizen naar zijn ouders. Dus nog even gezellig gaan eten met zijn drieën en aangezien Jin met de auto was, zijn we met de auto gegaan, wat toch ook wel weer leuk was. In Japan rijdt men namelijk links en zit de bestuurder rechts, zoals in Engeland. Klein detail, maar wel grappig om mee te maken.

Tweede Kerstdag dus afgesloten als een normale dag, eigenlijk. Maar het was een leuke Kerst, anders, maar heel leuk. Ik had ook nog wat cadeautjes gekregen van wat vrienden hier en hoewel dat totaal niet nodig was, was het wel heel erg leuk. Geen sneeuw gezien overigens, en ook geen kerstboompje op mijn kamer omdat mijn pakketje vanuit Nederland vertraagd was wegens de kerstdrukte… Maar ook in Japan, zij het op een andere manier, is Kerst gevierd en geslaagd!